Bài tập phát triển nhận thức cho trẻ mầm non giai đoạn cảm biến (trẻ từ 3 tháng – 2 tuổi)
Ở giai đoạn này, trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi khám phá thế giới xung quanh thông qua các giác quan như: quan sát, lắng nghe, cầm nắm bằng tay, nhận thức được các ngôn ngữ; hiểu các cảm giác và chuyển động. Vì vậy ba mẹ cho con trẻ chơi trò chơi thẻ số sẽ giúp trẻ phát triển tốt trí não.
Hiện nay có rất nhiều bộ thẻ số với màu sắc và hình họa bắt mắt, sinh động. Vì vậy để tạo điều kiện cho các con tiếp xúc với các con số thì đây là trò chơi dễ nhất cho các bé. Các bé vừa có thể chơi mà vẫn có thể học được các con số. Điều này sẽ giúp các con học rất nhanh mà không bị áp lực về việc học quá sớm.
Trò chơi xếp hình là một trong những hoạt động thú vị và hữu ích để giúp trẻ mầm non phát triển tư duy toán học. Cách chơi xếp hình rất đơn giản, ba mẹ chỉ cần bày những khối hình theo thứ tự từ bé đến lớn hoặc ngược lại để dạy các bé phân biệt được kích thước. Đồng thời kết hợp với các câu hỏi để xem bé đã nhận biết được các hình dạng và kích cỡ hay chưa.
Giai đoạn trẻ từ 3 tháng – 2 tuổi đã có thể phân biệt, gọi tên đồ chơi, đồ vật và những người xung quanh. Vì vậy trong trò chơi xếp hình, trẻ sẽ phải tìm cách ghép các mảnh ghép có cùng màu sắc hoặc hình dạng với nhau. Qua đó, trẻ sẽ dạy trẻ nhận biết màu sắc và hình dạng của đồ vật.
Ở độ tuổi này các con đã có thể nhận diện được đồ vật, màu sắc, hình sáng,… nhưng chưa thể gọi tên một cách lưu loát, rõ ràng. Vì vậy việc ba mẹ sử dụng trò chơi nhận thức màu sắc là một cách thú vị để trẻ phát triển nhận thức của mình.
Ba mẹ có thể sử dụng các vật dụng có màu sắc khác nhau trong ngôi nhà, những sự vật trong thiên nhiên để giúp trẻ nhận thức màu sắc. Ví dụ như các trái cây, đồ chơi, hoa văn trên quần áo, các hình ảnh trong sách vở. Với cách này, con trẻ sẽ nhanh chóng ghi nhớ các màu sắc trong đầu mình dễ dàng. Khi trẻ đã quen với các màu sắc cơ bản, ba mẹ dạy trẻ các màu độ khó cao hơn như đỏ tươi, đỏ thẫm, màu nhạt, màu đậm,…Và yêu cầu trẻ chỉ ra những đồ vật có màu đó để đạt được hiệu quả tốt nhất trong trò chơi.
Xem thêm: Đặc điểm phát triển nhận thức của trẻ em và 4 yếu tố ảnh hưởng
Đối với các con trong độ tuổi từ 2 – 6 tuổi là giai đoạn các con đã dàn phát triển hoàn thiện về ngôn ngữ, nhận thức rõ rệt hơn. Ba mẹ có thể phát triển nhận thức cho trẻ mầm non bằng cách cho con chơi trò chơi vượt chướng ngại vật để giúp các con nâng cao nhận thức thị giác, lập kế hoạch, tư duy, giải quyết vấn đề,…
Ba mẹ tổ chức trò chơi bằng cách thiết lập ngay trong phòng khách của gia đình, sân vườn rộng hoặc cho con tham gia các buổi dã ngoại. Tùy thuộc vào độ tuổi mà ba mẹ gia tăng độ khó khác nhau để trẻ hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình.
Trò chơi gỡ băng keo được cho là trò hiệu quả trong việc phát triển nhận thức cho trẻ mầm non. Ở độ tuổi này hầu như các con đều có tính tò mò, năng động cho nên trò chơi gỡ băng keo sẽ giúp rèn sự tập trung cho trẻ, tính tỉ mỉ, đoàn kết.
Ba mẹ hãy chuẩn bị một tấm băng keo dính chặt vào một vật dụng như hộp bút, chiếc bút bi. Sau đó cho trẻ tìm cách gỡ băng keo ra khỏi vật dụng đó mà không làm hỏng nó. Các con có thể dùng các công cụ như kéo hoặc tay không để gỡ băng keo.Nếu trẻ gỡ băng keo thành công, thì sẽ nhận được vật dụng đó làm phần thưởng. Điều này vừa rèn luyện kỹ năng cho con vừa giúp trẻ thích thú tham gia.
Tận dụng các thùng carton cũng là một gợi ý rất hay cho ba mẹ phát triển nhận thức cho con; bên cạnh đó còn giúp bảo vệ môi trường. Trẻ con ở độ tuổi 4-6 tuổi có tâm hồn sáng tạo và thường yêu thích các hoạt động vui chơi, sáng tạo. Vì vậy trò chơi phát triển nhận thức cho trẻ mầm non này sẽ là một hoạt động thú vị và giúp trẻ phát triển các kỹ năng tư duy, tưởng tượng và khéo léo; đặc biệt còn giúp gắn kết tình cảm gia đình.
Ba mẹ có thể sử dụng các thùng carton để trẻ tạo thành ngôi nhà. Trẻ có thể cắt và dán thùng carton để tạo thành các cửa sổ và cửa ra vào. Sau khi hoàn thành, trẻ có thể chơi với nhau hoặc sử dụng làm một nơi để chơi đồ chơi.
Xem thêm: Dạy bé giao tiếp – 9 Bí kíp “VÀNG” dành tặng riêng cho ba mẹ
Trò chơi vẽ trên giấy là một hoạt động đặc sắc và có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển nhận thức cho trẻ mầm non. Khi các con vẽ và tô màu trên giấy sẽ nâng cao khả năng tưởng tượng, tư duy; nhận biết màu sắc và khả năng tập trung, tỉ mỉ.
Trẻ từ 2 – 6 tuổi, có nhiều bé chưa biết cách diễn đạt cảm xúc của mình. Vẽ trên giấy cho phép con trẻ thể hiện sự sáng tạo của mình và truyền tải cảm xúc của mình một cách rõ ràng. Ba mẹ nên khuyến khích trẻ vẽ những hình ảnh mà con yêu thích hoặc cảm thấy thú vị cũng giúp các con học cách tìm kiếm niềm vui trong việc thể hiện cảm xúc của mình.
Đối với các con đã quen việc cầm bút thì ba mẹ cho con tham gia thử thách tìm đường trong mê cung. Hoạt động ngày sẽ giúp trẻ nâng cao khả năng tập trung, quan sát, tư duy. Nếu trẻ chưa quen cầm bút, có thể thay thế bằng chỉ tay. Ba mẹ có thể mua những tập sách hoặc đi in giấy vẽ đường mê cung để cho trẻ thực hiện.
Ngoài ra, nếu ba mẹ sợ trẻ nhàm chán có thể dán thêm vài sticker phần quà nơi trẻ vẽ đường đi qua và khi về đến đích. Điều này giúp tăng sự hứng thú, tò mò của trẻ, và phương pháp này cũng sẽ hiệu quả hơn. Khi trẻ đã quen với trò chơi thì ba mẹ bắt đầu dần dần tăng độ khó lên để trẻ phát triển nhận thức nhanh hơn.
Những trò chơi này đều có tác động đến tăng cường nhận thức trí não cho trẻ. Ngoài giúp trẻ thể hiện kỹ năng tập trung, giải quyết vấn đề, kỹ năng đọc viết, phát âm mà còn giúp cho không khí trong gia đình gắn kết hơn.
Trò chơi này giúp trẻ phát triển kỹ năng tư duy thông qua việc giải quyết các câu đố, ô chữ và suy nghĩ về các nước đi trong trò chơi cờ. Đây là các hoạt động đòi hỏi trẻ phải tư duy logic, phản xạ nhanh và suy nghĩ sáng tạo.
Các trò chơi phát triển nhận thức cho trẻ mầm non giúp trẻ phát triển trí tuệ ngoài trời như: trốn tìm, bịt mắt bắt dê,.. giúp con trẻ tăng khả năng phán đoán rất tốt. Ba mẹ nên tạo điều kiện cho trẻ có cơ hội tiếp xúc với thế giới bên ngoài một cách thú vị hơn thông qua tổ chức trò chơi này cho con và các bạn nhỏ trong làng xóm, khu tập thể,.. Ngoài ra chúng còn giúp các con rèn luyện cơ thể và rất nhiều kỹ năng khác khi ba mẹ tham gia chơi cùng con.
Đối với các bé đã lên 5 – 6 tuổi; ba mẹ có thể cho con chơi trò truy tìm báu vật để giúp các bé phát triển trí não. Những trò chơi săn bắt thú vật, đào đất sét tìm kho báu là cách trò chơi thú vị giúp con trẻ rèn luyện sự tập trung hàng giờ đồng hồ. Bên cạnh đó con cũng được phát triển kỹ năng quan sát, vượt qua thử thách, trao đổi ý kiến, tư duy.
Tìm điểm khác nhau là trò chơi đầy sự sáng tạo và kích thích trí tưởng tượng của con trẻ. Ba mẹ có thể cho trẻ tìm điểm khác nhau ở các đồ vật dễ và đơn giản. Ví dụ khi đi siêu thị, nhìn thấy gian hàng bán gấu bông con ong nhưng có một con gấu bông con voi trong đó. Ba mẹ hãy yêu cầu trẻ tìm ra điểm khác nhau ở gian hàng đó. Chắc chắn trẻ sẽ dễ dàng tìm ra con gấu bông con voi lạc chỗ kia.
Khi các con đã quen, ba mẹ có thể nâng mức độ khó của trò chơi lên. Ba mẹ hãy chuẩn bị cho trẻ hai bức tranh đơn giản có những điểm giống nhau và khác nhau sau đó hãy cùng trẻ tìm ra những điểm giống và khác nhau đó. Đây là trò chơi rèn luyện cho trẻ khả năng quan sát nhanh nhạy và phát triển trí thông minh đồng thời gắn kết tình cảm gia đình hơn.
Đây là trò chơi rất thú vị và hiệu quả mà ba mẹ nên cho con trẻ chơi đóng kịch cùng đồ chơi. Ba mẹ có thể dùng gấu bông hoặc đồ chơi của bé để coi đó là một người bạn của con. Để con đóng giả làm bác sĩ, nghề nghiệp nào đó và trẻ cùng giao tiếp với người bạn này. Điều này sẽ giúp rèn tính tự tin cho trẻ, lòng yêu thương, điều chỉnh được khả năng suy nghĩ, cải thiện được việc học tập và quan sát, ra quyết định và tính sáng tạo.
Trò chơi nặn đất sét có nhiều ý nghĩa đối với sự phát triển của trẻ nhỏ. Đây là một hoạt động thú vị và sáng tạo, giúp trẻ rèn luyện các kỹ năng tay và ngón tay, tăng cường sự khéo léo và tập trung. Đồng thời, trẻ cũng được phát triển khả năng tưởng tượng và khả năng tạo ra những sản phẩm đẹp sáng tạo của chính mình.
Ngoài ra, trò chơi nặn đất sét cũng giúp cho trẻ phát triển khả năng giao tiếp và trao đổi với các bạn xung quanh. Trẻ có thể học hỏi và chia sẻ ý tưởng với nhau, học cách hợp tác và tôn trọng ý kiến của người khác.
Trong số các trò chơi phát triển nhận thức cho trẻ mầm non, kích thích trí sáng tạo của trẻ, kể chuyện là trò chơi đặc biệt phát triển nhận thức rất hữu ích cho trẻ mầm non. Khi tham gia trò chơi này, trẻ sử dụng sự tưởng tượng và sáng tạo của mình để tạo ra câu chuyện của riêng mình. Điều này dạy trẻ tư duy logic, khả năng giao tiếp và trí tưởng tượng của mình.
Trước khi đi ngủ, ba mẹ hãy dành vài phút để kể cho trẻ nghe những câu chuyện thật hay và hấp dẫn. Khi trẻ đã quen với các câu chuyện này, hãy khuyến khích trẻ kể lại các câu chuyện đó. Hơn nữa, khi lắng nghe ba mẹ kể chuyện, trẻ còn học cách lắng nghe, cảm nhận và hiểu được tình cảm của người khác thông qua câu chuyện được kể. Trẻ cũng có thể học được giá trị của việc hợp tác và chia sẻ ý tưởng để tạo ra một câu chuyện hoàn chỉnh.
Trò chơi đoán đồ vật qua mô tả là một hoạt động giáo dục mang tính giải trí và phát triển kỹ năng nhận thức cho con trẻ. Trong trò chơi này, các con sẽ phải đoán đúng tên của đồ vật được mô tả mà không thấy đồ vật đó. Trò chơi này giúp trẻ phát triển khả năng ngôn ngữ, kỹ năng mô tả, tăng cường khả năng quan sát và phát triển trí tưởng tượng của trẻ. Các con phải nghe mô tả kỹ càng và nghĩ về những đặc điểm của đồ vật để đoán đúng tên của nó. Qua đó, trẻ sẽ rèn luyện khả năng tập trung và phân tích thông tin.
Ngoài ra, trò chơi đoán đồ vật qua mô tả còn giúp trẻ học cách tôn trọng và lắng nghe ý kiến của người khác. Khi đồng đội mô tả đồ vật, các con sẽ lắng nghe và chia sẻ ý kiến để đưa ra đáp án chính xác.
Hoạt động phân chia đồ vật theo nhóm là trò chơi rất hứng thú đối với trẻ; giúp trẻ phát triển khả năng phân loại và phân tích thông tin, cải thiện khả năng quan sát và nhận biết các đặc điểm chung của các đồ vật. Con trẻ cũng sẽ được khuyến khích học cách sắp xếp đồ vật, cải thiện khả năng tập trung và phân tích thông tin một cách logic.
Trò chơi ô ăn quan giúp trẻ phát triển nhiều kỹ năng quan trọng như khả năng tập trung và tư duy logic, khi trẻ phải suy nghĩ và đưa ra quyết định để chọn cách di chuyển các quân cờ sao cho hiệu quả nhất. Trẻ cũng được phát triển thêm kỹ năng xã hội và giao tiếp, tôn trọng khi trẻ phải chơi cùng với bạn bè hoặc đối thủ.
Ngoài ra, trò chơi ô ăn quan cũng giúp trẻ phát triển khả năng tính toán và quản lý tài nguyên khi trẻ phải tính toán và quản lý số lượng quân cờ và nghĩ cách để chiến thắng.
Trò chơi “chi chi chành chành” là một trò chơi dân gian phổ biến và thú vị cho trẻ mầm non. Trong trò chơi này, con trẻ sẽ cùng nhau chơi và hát theo bài hát “Chi chi chành chành” và thực hiện các động tác tương ứng.
Hoạt động này sẽ giúp các con rèn luyện khả năng tập trung và cảm nhận nhịp điệu khi trẻ phải hát theo bài hát và thực hiện đúng các động tác tương ứng với nhịp điệu của bài hát. Ngoài ra trò chơi còn giúp trẻ phát triển kỹ năng xã hội và tăng cường giao tiếp, khi trẻ phải chơi cùng với bạn bè và hòa nhập vào nhóm.
Trò chơi dân gian kéo cưa lừa xẻ là một trò chơi thú vị đối với trẻ mầm non. Thông qua trò chơi này trẻ được vận động nhẹ nhàng như một bài tập thể dục hàng ngày cho bé. Với lời hát trong sáng, vui tươi giúp các con phát triển khả năng ngôn ngữ, ghi nhớ đồng thời am hiểu hơn các kiến thức nghề nghiệp của bác thợ mộc.
Thông qua các trò chơi phát triển nhận thức cho trẻ mầm non trên đây, hy vọng có thể hỗ trợ ba mẹ chọn lựa được những trò chơi phù hợp và xây dựng kế hoạch giáo dục cho bé nhà mình phát triển tư duy nhận thức hiệu quả.